استانبول

استانبول (به ترکی استانبولی: İstanbul) (نام پیشین: قسطنطنیه عربی‌شدهٔ کُنستانتینوپول، به‌معنای شهر کنستانتین) بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین شهر در کشور ترکیه و مرکز فرهنگی و اقتصادی آن کشور است. جمعیت این شهر در آمار سال ۲۰۱۸ حدود ۱۵٬۰۶۷٬۷۲۴ نفر گزارش شده‌است. استانبول دومین کلان‌شهر بزرگ خاورمیانه پس از قاهره محسوب می‌شود.^[۸][۹] این شهر در کنار تنگه بسفر، دریای مرمره و دریای سیاه قرار دارد. تنگه بسفر دو قارهٔ آسیا و اروپا را از یکدیگر جدا می‌کند و استانبول تنها شهر بزرگ جهان است که در دو قارهٔ جهان گسترده شده‌است. بندر طبیعی شاخ طلایی یا خلیج در این شهر واقع است.

این کلان‌شهر به عنوان پایتخت فرهنگ اروپا در سال ۲۰۱۰ انتخاب شد. همچنین از لحاظ تعداد گردشگران خارجی سومین شهر توریستی جهان در ۲۰۱۰ به‌شمار می‌رفت.

بسیاری از کشورها از جمله ایران در این شهر دارای کنسولگری هستند.

استانبول یادگار دوران امپراتوری روم و بعد از آن امپراتوری عثمانی است و آثار برجسته ای از ان دوران به جا مانده مانند مسجد ایاصوفیه (کلیسای بزرگ ارتدکس شرقی که در دوران ژوستینین امپراتور روم ساخته شد و سپس در زمان عثمانی تبدیل به مسجد شد و پس از روی کار آمدن جمهوری ترکیه به موزه تبدیل شد و مجدداً در سال ۲۰۲۰ به مسجد تغییر کاربری داد) و مسجد سلطان احمد که شاهکار معماری اسلامی و عثمانی است.

تاریخچه

مقالهٔ اصلی: تاریخ استانبول

دوران باستان

اولین نشانه‌های سکونت انسان در استانبول متعلق به عصر مفرغ است نشانه‌هایی از سکونت انسان عهد مفرغ در فکرتپه واقع در بخش آسیایی استانبول پیدا شده‌است. همچنین نشانه‌هایی از سکونت فنیقی‌ها در کادیکوی موجود است.

دوره بیزانس

مستعمره نشین‌های یونانی مگارا در سال ۶۶۷ قبل از میلاد این شهر را بنا نهادند و به افتخار پادشاه خود بیزانس نام آن را بیزانتیوم نهادند. در زمان جنگ‌های میان امپراتوری هخامنشی ایرانیان به رهبری داریوش بزرگ در خلال جنگ‌هایشان با یونانیان شهر بیزانس را به تصرف خود درآوردند که تا پایان زمان سلطنت اردشیر درازدست همچنان در اختیار ایرانیان باقی‌ماند و ایرانیان تا سال ۱۹۶ که امپراتوری روم بر این شهر تسلط یافت، بر بیزانس حکومت می‌کردند.

امپراتوری روم شرقی

در سال ۱۹۶ میلادی رومیان بر بیزانس مسلط شده و شهر رو به خرابی نهاد به خصوص آنکه رومیان پایتخت جدید خود را به نیکومدیا (کوجالی کنونی) منتقل نموده بودند. در این سال‌ها گروه‌های بزرگی از رومیان به بیزانس (استانبول فعلی) مهاجرت کردند. موقعیت سوق‌الجیشی بیزانس امپراتور کنستانتین بزرگ را واداشت تا در سال ۳۳۰ رم جدید را در محل بیزانتیوم به عنوان پایتخت امپراتوری روم شرقی بنا نهد که پس از مرگ وی این شهر قسطنطنیه یا کنستانتینوپولیس نامیده شد و نام روم جدید به فراموشی سپرده شد.

امپراتوری عثمانی

در ۲۹ ماه مه سال ۱۴۵۳ سلطان محمد دوم فاتح بعد از ۵۳ روز محاصره در حالی وارد قسطنطنیه شد که توپ او یک حفره بسیار عظیم و بزرگی را در دیوارهای قسطنطنیه ایجاد کرد. محل این حفره امروزه به توپکاپی (دروازه توپ) معروف است. سلطان محمد فاتح پس از فتح استانبول آن را به عنوان سومین پایتخت امپراتوری عثمانی اعلام نمود. پس از فتح استانبول سلطان محمد فاتح کاخ توپکاپی و بازار استانبول را بنا می‌نهد و مدارس، حمامها و بناهای زیادی در شهر ایجاد می‌کند. نقش معمار سینان در خلق آثار معماری این دوره برجسته بوده‌است.

جمهوری ترکیه

زمانی که جمهوری ترکیه در سال ۱۹۲۳ تشکیل شد پایتخت آن از استانبول به آنکارا تغییر پیدا کرد. اما استانبول محوریت خود به عنوان مرکز تجاری، صنعتی ترکیه را حفظ نمود و هم‌اکنون نیز بزرگترین شهر ترکیه می‌باشد.

واحد پول در استانبول 

لیر واحد پول ترکیه است و هر لیر معادل 100 قروش می باشد و اولین لیر ترکیه در سال 1843 و به عنوان لیره عثمانی منتشر شد و قبل از اینکه  اسکناس وارد بازار معاملات شود پولی که به لیره زرد شهرت داشت و از جنس طلا بود در معاملات مورد استفاده قرار می گرفت ، لازم به ذکر است که به دلیل نرخ تورم زیادی که در گذشته در ترکیه وجود داشت ارزش برابری لیر بسیار پایین بود و به مرور کمتر می‌شد ، به طوریکه دولت تصمیم گرفت از تاریخ 28 ژانویه  2005، شش صفر از واحد پول ترکیه کم کند و به این ترتیب بود که هر لیر جدید ترکیه برابر با یک میلیون لیر قدیم شد و ارزش بیشتری پیدا کرد و همچنین لیر ترکیه در اسکناس‌ های 200 ، 100 ، 50 ، 20 ، 10 و 5 چاپ می گردد و همچنین سکه‌های این واحد پولی شامل سکه ‌های یک لیره ‌ای ، 50 قروشی ، 25 قروشی ، 10 قروشی ، 5 قروشی و یک قروشی می ‌باشند .

استراحت و تفریح

بیشتر مکان‌های عمومی برای شنا کردن در شهر در باکرکوی (Bakırköy)، کوچوک چِکمِجه (Küçükçekmece) ساریَر (sarıyer) و تنگه بوآز (Boğaz) یا جزایر استانبول می‌باشند. در بیرون شهر جزایر پرنس (Prens Adaları) دریای مرمر، سیلیوری (Silivri) و توزلا (Tuzla) مانند کیلیوس و شیله (Şile)در دریای سیاه وجود دارد. جزایر پرَنس (Prens Adaları) گروهی از جزایر دریای مرمر، جنوب کارتال (Kartal)پَندیک (Pendik) هستند. کاج و سبک نئوکلاسیک کاج سنگی (چوبی) و هنر عصر جدید روش عمارت‌های بزرگ تابستانی عصر عثمانی از قرن‌های نوزدهم و بیستم، کالسکه‌های اسبی (وسایل نقلیه موتوری مجاز نبودند) و رستوران‌های ماهی یک هدف عمومی را تشکیل می‌دهند. آن‌ها می‌توانند توسط معبر قایق‌ها و معبرهای پر سرعت دنیز اوتوبوسو از امینونو و کارتال برسند. ۹ جزیره، در ۴ منطقه قرار گرفته‌است. سیله یک منطقه و پناهگاه ساحلی ساخته شده و مشهور ترکیه در دریای سیاه، در ۵۰ کیلومتری استانبول است. کیلیوس یک پناهگاه ساحلی آرام است که از درب شمالی اروپایی بوسفروس در دریای سیاه دور نیست. محل خوبی برای شنا کردن است و در سال‌های گذشته در میان ساکنین استانبول به عنوان مکانی برای گردش عمومی بوده‌است. کیلیوس یک پارک ساحلی همراه با رستوران‌ها (ماهی) می‌باشد. مجله «نیوزویک» اخیراً استانبول را شهر متصل‌کننده اروپا نامیده‌است. بعد از چند دهه از سعی در رسیدن شرقی، افتخارات استانبول در کشف مجدد از یک شناخت مدرن و جدید بود، قسمت اروپایی آن از سردترین شهرها در دنیا بوده‌است. زیبایی‌های زیادی وجود دارد، هنوزه شهر هوای ابری همراه با بازارها، کلیساهای روم شرقی و عمارات عثمانی را دارا می‌باشد. استانبول دارای مراکز خرید متعددی می‌باشد. یکی از این بازارهای بسیار قدیمی، بازار بزرگ استانبول می‌باشد که در سال ۱۴۶۱ ساخته شده‌است و در میان بزرگترین و قدیمی‌ترین بازارهای جهانی جای دارد. بازار محمد پاشا نیز بازار روباز بزرگی بین بازار بزرگ و بازار مصری است که از سال ۱۶۶۰ بازار بزرگ ادویه استانبول می‌باشد.

علاوه بر این مراکز خرید سنتی، مراکز خرید بزرگ و مدرنی نیز در استانبول ساخته شده‌اند، به عنوان مثال مرکز خرید جواهر که در سال ۲۰۰۵ و در منطقه شیشلی افتتاح شده‌است. در خیابان‌ها و کوچه پس کوچه‌های استانبول نیز انواع رستوران‌ها و کافه‌ها برای هر سلیقه ای وجود دارد. اکثر رستورانهایی که در آن‌ها غذاهای بین‌المللی سرو می‌کنند در مناطق بی اغلو، بشیکتاش، شیشلی و کادیکوی قرار دارند.

یکی از معروف‌ترین خیابان‌های استانبول، خیابان استقلال ISTIKLAL می‌باشد که در قسمت جنوبی میدان تکسیم قرار گرفته‌است و در آن انواع فروشگاه‌ها با برندهای بین‌المللی و ترک، رستوران‌ها و کلاب‌های متنوعی وجود دارد و یکی از تفریحات گردشگران در استانبول، قدم زدن در این خیابان و صرف غذا و نوشیدنی در رستوران‌ها و کافه‌های آن می‌باشد.

فرهنگ و آداب و رسوم مردم استانبول

مردم استانبول خونگرم و مهمان ‌نواز بوده و فرهنگ و آداب و رسوم مردم استانبول تقریبا شبیه به ایرانی ها است و حضور در کنار آن‌ها لحظاتی شاد و خاطره‌انگیز را رقم می‌زند ولی با این حال به دلیل هم‌جواری با کشورهای اروپایی آداب و رسوم رایج در میان مردم کشور ترکیه بسیار متأثر غرب می ‌باشد و همچنین ازدواج در استانبول همیشه برای گردشگران جالب توجه بوده است زیرا با آداب و رسوم زیبا و خاصی همراه است که از جمله رسوم رایج در مراسم عروسی اهالی این شهر زیبا می‌توان به نوشتن نام دوستان عروس درون کفش وی اشاره کرد، بعد از تمام شدن مراسم ، اگر نام دختری از داخل کفش عروس پاک شده باشد به این معنی است که زمان ازدواج آن دختر نزدیک است ! در آخر توجه داشته باشید که در ترکیه زن طبق قانون ، بعد از ازدواج از نام خانوادگی شوهرش استفاده می کند و مرد ریس خانواده محسوب می شود و همچنین ازدواج ها باید رسما ثبت شوند و ازدواج به تنهایی و بدون ثبت قانونی ، غیر قانونی می باشد و لازم به ذکر است که ترک ها مردمی خانواده دوست و چند همسری در ترکیه غیر قانونی است .

موسیقی در کشور ترکیه

در حــال حاضــر موســیقی پــاپ در ترکیــه طرفــداران زیــادی دارد و مــردم ترکیــه کمتــر بــه موســیقی ســنتی علاقــه نشــان می دهنــد امــا در حالــت کلــی دربــاره ترکیــه و موســیقی در ترکیــه مــی تــوان گفــت کــه ایــن موســیقی از ترکیبــی از موســیقی محلــی آســیای مرکــزی، غربــی، کلاســیک ایرانــی، اروپــای مــدرن و پــاپ آمریکایــی تشــکیل شــده اســت. براســاس اســناد موجــود، ســازهای بــادی برنجــی و کوبــه ای در «ینــی چــری» یــا همــان واحدهــای ویــژه ارتــش امپراتــوری عثمانــی کاربــرد داشــته اســت، امــا در حــال حاضــر و بــا توجــه بــه گرایــش ترک هــا بــه موســیقی پــاپ، کمتــر موســیقی را می تــوان یافــت کــه فقــط از ایــن نــوع ســازها اســتفاده کــرده باشــد.

حمل و نقل هوایی ترکیه

تركیـه دارای 117 فـرودگاه اسـت كـه از ایـن تعـداد 14 فـرودگاه بینالمللـی اسـت. فـرودگاه بیــن المللــی «اســتانبول» و فــرودگاه «اســن بوغــای آنــكارا» مجهــز تریــن فرودگاههــای تركیـه هسـتد. فــرودگاه اســتانبول دروازه ارتبــاط هوایــی شــرق و غــرب بــه شــمار مــیرود و همــهروزه پذیــرای صدهــا پــرواز ترانزیــت اســت. در همــهی فرودگاههــای بینالمللــی ترکیــه امكانــات كامــل بارگیــری و تخلیــه كاال وجــود دارد. شــركت هواپیمایــی ملــی تركیــه، بـه بیشـتر شـهرهای مهـم جهـان از جملـه تهـران، پروازهـای روزانـه دارد. ایـن شـركت هوایــی، از جملــه خطــوط هوایــی معتبــر جهــان اســت كــه خدمــات هوایــی مناســبی بــه مســافران ارایــه می‌كنــد. پروازهــای داخلــی ایــن شــركت، همــهی شــهرهای تركیــه را پوشــش میدهــد. در کنــار شــركت هواپیمایــی تركیــه، چندیــن شــركت هواپیمایــی دیگـر نیـز بـه نامهـای اونـور ، اطلـس جـت ، ایزایـر و پگاسـوس در خطـوط داخلـی تركیـه فعالیـت می‌كننـد كـه در برخـی از آنهـا پروازهـای ارزانتـری ارایـه میشـود. چنـد شـركت هوایـی چندملیتـی ماننـد سـان ا كسـپرس و ایـزی جـت نیـز در تركیـه فعـال هسـتند و پروازهــای اختصاصــی میــان كشــورها را دایــر كردهانــد. برای خرید بلیط هواپیما استانبول از وبسایت بلیط استانبول اقدام کنید

حمل و نقل دریایی ترکیه

ترکیــه دارای 200,7 کیلومتــر مــرز آبــی بــا دریاهــای ســیاه و مدیترانــه اســت. نــاوگان كشـتیرانی تركیـه از 545 كشـتی هـزار تنـی و بزرگتـر تشـكیل شـده اسـت. از ایـن تعـداد، 32 كشـتی خـاص حمـل نفـت، 58 كشـتی خـاص حمـل و نقـل مـواد شـیمیایی، هفـت كشـتی خـاص حمـل گاز مایـع و یـك كشـتی دارای سـردخانه اسـت و باقـی نـاوگان، انـواع كاال و مسـافر را جابجـا می‌كننـد. افـزون بـر ایـن تعـداد، هشـت كشـتی متعلـق بـه دیگـر كشـورها نیـز ایـن نـاوگان را همراهـی می‌كننـد. همچنیـن 470 كشـتی دیگـر نیـز در بنـادر تركیـه رفـت و آمـد می‌‌كننـد، كـه توسـط دیگـر كشـورهای جهـان ثبـت شـدهاند. تركیـه بـه دلیـل داشـتن مرزهـای طوالنـی دریایـی، دارای بنـادر فراوانـی اسـت كـه هـر یـك كاركـرد خـود را داشـته و بـرای تخلیـه و بارگیـری كاال یـا مسـافران بـه كار گرفتـه میشـوند. بنــادر تركیــه بــه ســه دســته بنــادر دولتــی، بنــادر شــهرداری و بنــادر خصوصــی تقســیم میشــوند. همگــی بنــادر مهــم، دولتــی بــوده و توســط موسســات اقتصــادی دولتــی اداره میشــوند. بیشــتر آنهــا بــه شــبكه راهآهــن تركیــه متصــل هســتند و هجــده بنــدر نیـز امكانـات فـرود هوایـی دارنـد. در بسـیاری از بنـادر ترکیـه، امـكان تخلیـه و بارگیـری كاالهـای متنـوع در حجـم بـاال وجـود دارد. بنـادر شـهرداری بـه نسـبت كوچـك بـوده و نیازهـای حمـل و نقـل محلـی را تامیـن می‌كننـد. بیشـتر بنـادر خصوصـی نیـز متعلـق بـه كارخانههــای صنعتــی هســتند. معروفتریـن بنـادر تركیـه عبارتنـد از: هوپـا، سامسـون، ترابـوزان و زونگولـدا ک در كنـار دریـای سـیاه. اسـكندرون، مرسـین و آنتالیـا در كنـار مدیترانـه. ازمیـر در كنـار دریـای اژه. جملیـک، اسـتانبول و ازمیـت در كنـار دریـای مرمـره.

تعدادی از جاذبه‌های گردشگری استانبول

• موزه ایاصوفیا
• کاخ دلمه‌باغچه
• مسجد سلطان احمد
• برج دختر
• مینیاتورک
• تنگه بسفر
• روملی حصار
• یدی کوله (هفت برج)
• برج گالاتا
• کاخ توپکاپی
• کاخ بیلر بی
• کاخ چراغان
• کاخ دلمه‌باغچه
• تپه‌های چاملیجا (بام استانبول)
• جزیره بیوک آدا (یا پرنسس)
• موزه هنرهای اسلامی ترکیه
• موزه باستان‌شناسی استانبول
• موزه فرش ترکیه
• بازار بزرگ استانبول (کاپالی چارشی)
• میسیر چارشیسی (بازار ادویه)
• موزه موزاییک واقع در بازار پشت ایاصوفیه
• پارک آبی آکوا دلفین استانبول

منبع : ویکی